Liberalizmin Adam Shmit’in‘bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler’ gibi vahşi kapitalizmin simgesi haline gelen sözlerinin devrini kapattığı bir çağdayız. Kapitalizm artık daha yumuşak, kendini yaşatan toplumla daha barışık olmanın yollarını arıyor.
Türkiye’nin dünya çapında söz sahibi olabilmiş isimlerinden Coca-Cola’nın CEO’luğuna yükselen Muhtar Kent’in geçen hafta Ankara’da Rekabet Kurumu’nda verdiği ‘Yerelden Kürsele Rekabet’ konulu konferansının özeti de buydu biraz. Özel sektör özellikle de uluslararası nitelikteki devleşmiş şirketler, artık bunun çok ama çok iyi farkındalar.
Muhtar Kent, küresel rekabetin artık yerel rekabete dönüştüğünü vurgularken, uluslararası şirketlerin pazar paylarını artırmak ve korumanın yolunun yerele önem vermekten geçtiğine dikkat çekiyor. Yani şirketler, söz sahibi olmayı hedeflediği pazarların nabzını iyi tutmak, taleplerini karşılamak durumundaydı. Şirketler, ülkelerin taleplerine uygun ürün dizayn ederler, çevre ve benzeri hassasiyetlerini dikkate alan politikaları benimserlerse pazarda kalma, payını artırma ya da pazara girme şansına sahip oluyorlardı.
İşte bu nedenlerle bir dönem hükümetlerin ve şirketlerin korkulu rüyası haline gelen Greenpeace örgütünün Coca-Cola’nın partneri haline geldiğini vurguluyor Muhtar Kent. O’nun anlatımına göre, Coca-Cola’nın ürün soğutucularının daha az enerji kullanan yeni nesil soğutucularla değiştirilmesi, Greenpeace ile yapılan işbirliği sonucunda mümkün olabilmiş. Yine yükselen toplumsal talepler ve enerji sorunun yarattığı çevresel sorunlar, dünyanın bir çok ülkesinde dağıtım kamyonlarını hibrid kamyonlarla değiştirmelerini beraberinde getirmiş.
Kent, çevre sorunlarının ortaya çıkışında şirketlerin sınır tanımayan üretim modellerini etkisini ise “Dünya 12 milyar nüfusa göre dizayn edilmiş bir gezegen değil” sözleriyle hafiflemeye çalışıyor.
Muhtar Kent, Smith’in yaklaşımının tersine,şirketlerin sivil toplum kuruluşlarının ve hükümetlerin birlikte çalışması, işbirliği içinde olması gerektiğine dikkat çekiyor.
Kent bunu önerirken, hükümetlerin rolünün de ‘vizyon’ belirleyen, ülkeler için hedefler koyan güçlü liderleri olması gerektiğine dikkat çekiyor. Yani gidiş yolunu hükümetler, liderler tarafından çizilmesinin önemine işaret ediyor.
Muhtar Kent, Türkiye’nin rekabet gücünün son yıllardaki kazanımlarla iyileştiğini belirtirken, 2006’ya göre beş sıra ilerleyerek 53. sıraya yerleştiğini vurgularken, “Başarılı resme yaklaşmak için daha önümüzde çok yol var” diyor. Hemen arkasından Türkiye’nin eksiklerini sıralıyor. Eğitim, sağlık ve finansal piyasalardaki eksikliklere işaret eden Muhtar Kent, eğitimdeki eksikleri de üniversitelerde dil eğitimin yetersizliği, yeteri kadar meslek lisesi bulunmaması olarak sıralıyor.
Dili İngilizce olan ABD’de 1.3 milyon İngilizce eğitim alan üniversite öğrencisi bulunduğunu söyleyen Kent, bu sayının Çin’de 3.3, Hindistan’da 3.1 milyon olduğunu vurguluyor.
Kent bunlara rağmen, Türkiye’nin potansiyelinin farkında olmadığımız kadar büyük olduğunu belirterek, “Ben Türkiye’nin geleceğini parlak görüyorum” diyor.Tabi bu sözün arkasında dünya koşullarının olumlu seyretmesi koşulunu kokuyor Muhtar Kent.
Artan petrol ve gıda fiyatlarına işaret ederken, bir Rus petrol şirketi yetkilisinin petrolün varilinin 250 dolara yükselebilme ihtimalini vurguladığını aktaran Kent, “Tabi o zaman her şey durur” diyor.
Şu anda yükselen petrol fiyatları nedeniyle dünyanın petrole yaptığı ödemenin günde 5 milyar dolar aradığını ve bunun 5-6 ülkeye gittiğine işaret eden Kent, “Bunun sonu nereye gidiyor sorgulamak lazım” diyor.
Kent’e yöneltilen dikkat çeken sorunlardan biri dünyanın önde gelen Coca- Cola’nın başına nasıl geldiğiydi. Kent’in iletişime dikkat çeken yanıtı ilgi çekiciydi.
